6. دیابت قندی
دیابت نوعی بیماری است که بر تولید و استفاده از انسولین تأثیر میگذارد. در دیابت نوع 1، لوزالمعده نمیتواند انسولین تولید کند. در دیابت نوع 2، لوزالمعده انسولین کافی تولید نمیکند، یا از انسولین تولید شده نمیتوان به طور مؤثر استفاده کرد. دیابت نوع 2 میتواند در اثر عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی ضعیف، عدم ورزش و اضافه وزن ایجاد شود.
تأثیر دیابت در سراسر جهان:
افراد در کشورهای کمدرآمد یا درآمد متوسط، به احتمال بالاتری از عوارض ناشی از دیابت میمیرند.
عوامل خطر و روشهای پیشگیری:
- اضافه وزن
- فشار خون بالا
- سن بالاتر
- عدم انجام ورزش منظم
- رژیم غذایی ناسالم
در حالی که دیابت همیشه قابل پیشگیری نیست، اما میتوان با ورزش منظم و حفظ رژیم غذایی مناسب، شدت علائم را کنترل کرد. اضافه کردن فیبر بیشتر به رژیم غذایی میتواند در کنترل قند خون موثر باشد.
7. بیماری آلزایمر
وقتی صبحت از بیمای آلزایمر میشود، ممکن است به از دستدادن حافظه فکر کنید، و هرگز به مرگ فکر نکنید. بیماری آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که حافظه را از بین میبرد و عملکردهای ذهنی عادی را متوقف میکند. این عملکردها شامل تفکر، استدلال کردن و رفتار معمولی است.
بیماری آلزایمر شایعترین نوع زوال عقل است (60 تا 80 درصد موارد زوال عقل معمولا در اثر آلزایمر اتفاق میافتد)، این بیماری با ایجاد مشکلات خفیف حافظه، مشکل در فراخوانی اطلاعات و لغزش در یادآوری شروع می شود. با این حال، با گذشت زمان، بیماری پیشرفت کرده و ممکن است فرد برای مدت زمان طولانی حافظه نداشته باشد.
عوامل خطر و روشهای پیشگیری:
- سن بالای 65 سال
- سابقه ارثی این بیماری
- اختلال شناختی خفیف
- سندرم داون
- سبک زندگی ناسالم
- جنسیت زن
- ضربه مغزی قبلی
- دوری از اجتماع برای مدت طولانی
در حال حاضر راهی برای جلوگیری از بیماری آلزایمر وجود ندارد. متاسفانه تحقیقات هنوز نشان ندادهاست که چرا بیماری در برخی افراد پیشرفت بیشتری دارد و در برخی دیگر نه.
یک نکته که ممکن است در کاهش خطر ابتلا به این بیماری مفید باشد رژیم غذایی سالم است. رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات، چربی های اشباع نشده از گوشت و لبنیات و همچنین سرشار از چربیهای مفید مانند آجیل، روغن زیتون و ماهی بدون چربی میتواند از مغز شما در برابر بیماری آلزایمر محافظت کند.
8. کم آبی بدن در اثر بیماریهای اسهالی
اسهال هنگامی رخ میدهد که فرد برای چندین روز متوالی مدفوع آبکی دارد. اگر اسهال بیش از چند روز به طول بینجامد، بدن بیش از حد آب و نمک از دست میدهد و این کمبود آب بدن میتواند منجر به مرگ شود. اسهال معمولاً ناشی از ویروس روده یا باکتریهایی است که از طریق آب یا مواد غذایی آلوده به بدن منتقل میشوند. این بیماری به ویژه در کشورهای در حال توسعه با شرایط بهداشتی ضعیف رواج دارد.
تأثیر بیماریهای اسهالی در سراسر جهان:
بیماری اسهال دومین عامل مهم مرگ و میر در کودکان کمتر از 5 سال است. هر ساله حدود 760،000 کودک در اثر بیماریهای اسهال جان خود را از دست میدهند.
عوامل خطر و روشهای پیشگیری:
- زندگی در مناطقی با شرایط بهداشتی ضعیف
- عدم دسترسی به آب سالم
- سن (کودکان به احتمال زیاد علائم شدید بیماریهای اسهالی را تجربه میکنند.)
- سوء تغذیه
- سیستم ایمنی ضعیف
طبق گفته یونیسف، بهترین روش پیشگیری، استفاده رعایت کامل بهداشت است. به عنوان مثال تکنیکهای خوب شستشوی دست میتواند حدود 40 درصد بروز بیماریهای اسهال را کاهش دهد. بهبود سیستم فاضلاب و افزایش سلامت آب، و همچنين دسترسي به به موقع به امکانات پزشکی میتواند در پیشگیری از بیماری اسهال کمک کننده باشد.
9. سل
سل (TB) یک بیماری ریوی است که توسط باکتریهایی تحت عنوان مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد میشود. سل یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر در افرادی است که از HIV رنج میبرند. حدود 35% از مرگ و میرهایی که در افراد مبتلا به HIV اتفاق میافتد به دلیل وجود سل است.
تأثیر سل در سراسر جهان:
تعداد موارد ابتلا به سل از سال 2000 تاکنون هر ساله کاهش 1.5 درصدی داشتهاست، و هدف این است که سل تا 2030 به طور کلی ریشهکن شود.
عوامل خطر و روشهای پیشگیری:
- دیابت
- عفونت HIV
- وزن کمتر
- تعامل با افراد مبتلا به سل
- استفاده منظم از برخی از داروهای خاص مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکنند.
بهترین راهکار پیشگیری از ابتلا به سل، زدن دریافت واکسن باسیلوس (BCG) است، که معمولاً به کودکان زده میشود. اگر فکر میکنید در معرض باکتری سل قرار گرفتهاید، می توانید برای کاهش احتمال ابتلا به این بیماری از داروی درمانی به نام شیمیوپروفیلاکسی استفاده کنید.
10. سیروز (التهاب شدید کبدی)
سیروز نتیجه زخمهای مزمن یا طولانی مدت و آسیب به کبد است. این آسیب ممکن است در اثر بیماریهای کلیوی بروز کند و یا در اثر نوشیدن طولانی مدت مشروبات الکی رخ دهد. کبد سالم مواد مضر را از خون شما فیلتر کرده و خون سالم را به کل بدن شما می فرستد. هنگامی که کبد آسیب میبیند، اسکار ایجاد میشود. هرچه اسکارهای بیشتری ایجاد شود، کبد برای عملکرد صحیح باید سختتر کار کند و در نهایت، ممکن است از کار خود بیفتد.
عوامل خطر و روشهای پیشگیری:
- مصرف مزمن الکل
- تجمع چربی در اطراف کبد (بیماری کبد چرب)
- هپاتیت مزمن ویروسی
به منظور جلوگیری از سیروز باید از رفتارهایی که میتواند منجر به آسیب کبدی شود، خودداری کرد. استفاده و سوء استفاده طولانی مدت از الکل یکی از دلایل اصلی سیروز است، بنابراین اجتناب از مصرف الکل میتواند در جلوگیری از این آسیب کمک کننده باشد. به همین ترتیب، میتوان با داشتن رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه و سبزیجات، و کاهش میزان قند و چربی، از بیماری کبد چرب جلوگیری کرد. همچنین میتوان با محافظت در هنگام رابطه جنسی و جلوگیری استفاده مشترک از وسایلی که به خون آغشته میشود (سوزن، تیغ، مسواک و غیره)، احتمال انقباض هپاتیت ویروسی را کاهش دهید.
نکته آخر:
یک راهکار خوب برای کاهش خطر هر یک از این بیماریها، داشتن زندگی سالم همراه با تغذیه و ورزش مناسب است. ترک سیگار و مشروبات الکل نیز میتواند تا حد زیادی کمک کننده باشد. شستشوی مناسب دست نیز در میتواند در کاهش خطر عفونتهای باکتریایی یا ویروسی، کمک کننده باشد.