آهن یک ماده مغذی است که نقشهای مهمی از جمله تامین سلامتی و انرژی را در بدن به عهده دارد. سطح پایین آهن بین افراد شایع است و میتواند علائم ناخوشایندی مثل خستگی، عدم تمرکز و بیماریهای مکرر را با خود به همراه داشتهباشد. با این حال، تشخیص کمبود آهن همیشه آسان نیست، به خصوص در مراحل اولیه بیماری.
علائم کمبود آهن چیست؟
کمبود آهن اگر درمان نشود، ممکن است به بیماری خیلی جدیتری تحت عنوان کم خونی فقر آهن (IDA) منجر شود. IDA شرایطی است که در آن به اندازه کافی گلبول قرمز سالم و حامل اکسیژن، در خون فرد وجود ندارد و در نتیجه ممکن است علائم زیر را داشتهباشد.
- خارش
- سردرد
- خستگی
- ریزش مو
- تپش قلب
- عدم تمرکز
- تنگی نفس
- کمبود انرژی
- مشکل در بلع
- ولع غذا خوردن
- پوست رنگ پریده
- دورههای مکرر بیماری
- تغییر مزه غذا در دهان
- ناخنهای قاشقی شکل
- صدای زنگ یا وزوز در داخل سر
- زخم و بازشدن دردناک گوشههای لب
- حرکت دادن ناخودآگاه پاها – سندرم پا بیقرار
- مشکل در تنظیم دمای بدن و احساس سرما کردن
به یاد داشتهباشید این علائم معمولا هنگامی پدیدار میشوند که کمبود آهن تا مرز IDA پیشرفت کند. بنابراین ممکن است سطح آهن در بدن فرد بدون داشتن هیچ علامتی پایین باشد. برای پیشگیری از این مشکل، بهتر است افراد به صورت دورهای آزمایش دهند.
مکملهای آهن چه زمانی میتوانند مفید باشند؟
مکملهای آهن میتوانند به کاهش سطح آهن کمک کرده و یا کم خونی ناشی از فقر آهن را درمان کنند. آنها میتوانند سریعتر از رژیم غذایی نتیجه بدهند و اغلب به عنوان نوعی روش درمانی انتخابی محسوب میشوند.
این مکملها به ویژه در افرادی که مستعد پایین بودن سطح آهن بوده و قادر به جذب خوب آهن از طریق رژیم غذایی نیستند، میتواند مفید باشد:
- زنان باردار
- افراد مبتلا به سرطان
- اهدا کنندگان مکرر خون
- نوزادان و کودکان خردسال
- زنان با دوره قاعدگی سخت
- افراد مبتلا به نارسایی قلبی
- افراد مبتلا به اعتیاد به الکل
- افرادی که رژیم گیاهخواری دارند
- کسانی که تحت عمل جراحی معده قرار گرفتهاند
- افرادی که به طور منظم ورزشهای سنگین میکنند
- افراد مبتلا به اختلالات خونی، مانند تالاسمی یا کم خونی سلول داسی شکل
- افراد مبتلا به اختلالات دستگاه گوارش، مانند بیماری سلیاک، کولیت اولسراتیو یا کرون
- افرادی که از داروهای کاهش دهنده آهن استفاده میکنند، مانند داروهایی که برای کاهش اسید معده استفاده میشود
توجه داشتهباشید که مصرف غیرضروری مکملهای آهن برای سلامتی مضر است، چرا که حاوی مقادیر زیادی آهن هستند که میتوانند باعث مشکلات گوارشی و کاهش جذب سایر مواد معدنی در روده شوند. همچنین مصرف بیمورد این مکملها ممکن است باعث آسیب دیدگی سلولها، نارسایی عضو، کما یا حتی مرگ شود. امکان بروز این عوارض در هر فردی وجود دارد، اما در کودکان کشنده است.
بنابراین، همیشه قبل از مصرف مکملهای آهن، در مورد وضعیت آهن بدن خود یا فرزندتان با پزشک متخصص مشورت کنید.